تعبير خواب
تعبير خواب ابن سيرين و تعبير خواب امام صادق (ع ) از پركاربردترين تعيبرات خواب هستند كه توسط اكثر مردم مورد استفاده قرار مي گيريد. ديدن رويا در خواب يكي از پديدههايي است كه تمامي مردم دنيا حداقل براي يكبار آن را تجربه كردهاند. پديدهاي كه گاه ميتواند زندگي فرد را تغيير داده و يا هشداري در رابطه با آينده آن شخص يا اطرافيانش باشد. خواب يكي از آيات و نشانههاي خداوند است.به اعتقاد بسياري، هنگاميكه انسان به خواب فروميرود، روح از جسم خارج شده و به طرف عالم بالا و آسمانها به پرواز درميآيد و هر آنچه را كه روح در اين سير و سياحت مشاهده ميكند، به شكل خواب در ذهن شخص مجسم ميشود.
ميزان قدمت علم تعبير خواب
تعبير خواب يا به عبارتي ديگر همان معني كردن روياهايي كه در خواب ديده ميشود از حدود ۴۰۰۰ سال پيش از ميلاد مسيح سابقه داشته است. خواب ها و تعبير آن در اسطوره هاي ايراني مهم تلقي مي شد و به همين دليل شاهان همواره در دربار خود خواب گزاراني داشتند كه برايشان روياهاي هاي كه در خواب مي ديدند معني و تفسير مي كردند. در بسياري از تمدنهاي باستاني خواب ديدن به عنوان يك ارتباط فرا طبيعي يا وسيلهاي براي مداخلات نيروهاي غيبي در نظر گرفته ميشد كه افرادي با نيروهاي ويژه قادر به گرهگشايي از مفهوم آن هستند. شرايط شخص تعبير كننده خواب از ديدگاه اسلام در روايات براي معبر خواب ( فردي كه تعبير خواب مي كند) شرايط زير ذكر شده است 1. خير خواه باشد. 2. عليم و دانا باشد. 3. دشمن و كينه توز و منافق نباشد. 4. معبر بايد قدرت تشخيص زيادي داشته باشد. 5. موقعيت خواب بيننده را بشناسد. انوع خواب از نظر تعبير خواب را به سه دسته مختلف دسته بندي نموده اند: ۱- خواب نيكو يا روياي صالحه كه مژده اي از سمت خداوند باري تعالي است. براي نبوت پيامبران ۴۶ قسمت ذكر شده است كه روياي صالحه يكي از اين ۴۶ قسمت مي باشد. ۲- خواب ناخوشايند و ناپسند كه اين نوع خواب از طرف شيطان رانده شده است و براي آزار و اذيت و به سخره گرفتن بيننده خواب است. ۳- خوابي كه از خيالات و تفكرات انسان و اعمال روزمره او ناشي مي شود. برخي از خواب ها و روياها نتيجه اتفاقاتي است كه در طول روز براي انسان رخ مي دهد. براي مثال ممكن است شما عادت داشته باشيد در ساعتي از روز غذا بخوريد. اگر روزي ترك عادت كنيد و بدون ميل كردن غذا بخوابيد ممكن است خواب غذا خوردن را ببينيد و يا ممكن است در طول روز غذاي زيادي خورده باشيد و بعد به خواب برويد. در اين حالت ممكن است شما خواب استفراغ را ببنيد. خوابيدن با شكم پر باعث ديدن خواب هاي آشتفه مي شود كه تعيبري ندارد. غير از اين سه نوع ساير خواب ها، خواب هاي پريشان هستند كه قابل تعبير و تفسير نيستند، زيرا بر قاعده مشخصي قرار نگرفته اند. تعبير خواب و عوامل موثر بر آن عوامل گوناگوني در تعبير خواب موثر هستند. مكان خوابيدن ، زمان خوابو حتي حالت خوابيدن و شغل بيننده خواب بر روياهاي كه انسان ميبيند تأثير ميگذارند.
مثلاً اگر شخصي با شغل آزاد، خواب ببيند شير مينوشد تعبير آن كسب ثروت است ولي اگر يك دانشجو چنين خوابي ببيند، مي تواند دلالت به تحصيل علم باشد. همچنين اكثر روياها (خواب ها) تحت تاثير تخيلات نفساني هستند و آن تخيلات شديداً تحت تاثير عوامل خارجي مثل گرما و سرما و يا عواملي مثل بيماري و پر بودن معده قرار مي گيرند. همينطور بعضي صفات اخلاقي مانند حسادت ، دشمني، تكبر، حرص، مهرباني مي توانند در خيالات و روياي افراد موثر باشند هنوز علت دقيق اين كه چرا زمان در تعبير خواب نقش دارد، براي ما روشن نيست و تنها مي توانيم به زمانهايي كه در روايات آمده است رجوع كنيم. به عنوان نمونه، در كتاب حليه المتقين از علامه محمد باقر مجلسي (قم، انتشارات هجرت، ۱۳۷۳ ص ۲۴۶)، آمده است كه خواب راست ، در ثلث (يك سوم) آخر شب ديده مي شود و خواب هاي بعد از نماز صبح معمولا قابل تعبير نيستند. اما اين به اين معني نيست كه فقط در اين زمانها است كه رويا صادق است بلكه بيشتر خواب هاي صادق در اين زمانها ديده مي شود. زمان تحقق خواب علامه خليل ظاهري به نقل از امام محمّد بن سيرين مينويسد كه زمان تحقّق تعبير خواب به اعتبار زمان ديدن خواب نيز متفاوت است، بهطور مثال: خوابي كه در زمان ابتدايي شب ديده شود، حداقل بيست سال بعد تعبير آن ظاهر ميشود. خوابي كه در آخر شب ديده شود، تقريباً تعبير آن زود ظاهر ميشود. خوابي كه بعد از طلوع فجر ديده شود، تعبير آن طي يك ماه به وقوع ميپيوندد. نهايت مدت تحقّق خواب بيست سال است، چرا كه تعبير خواب حضرت يوسف، عليهالسلام، پس از بيست سال به وقوع پيوست. اين را نيز بايد بهخاطر سپرد كه اين محاسبهها بر مبناي قياس و تخمين است و قطعي نيست؛ زيرا در اين باره احكام و توضيحات واضح و روشني از قرآن و سنّت در دست ما نيست جدول زمان تعبير شدن خواب ها بر حسب ساعت ساعت ۶ تا ۱۰ شب :خواب نزديك مغرب درست نيست و تعبير ندارد، زيرا شكم انسان پر است تا يك سوم از شب هم بي تعبير است. ساعت ۱۰ شب تا ۲ صبح:در نيمه شب اگر كسي كه خواب مي بيند، دچار امتلاء نباشد، خواب از يك سال تا پنجاه سال تعبير مي شود. ساعت ۲ صبح تا ۵ صبح:در يك سوم آخر شب خواب صحيح است و از پانزده روز تا دو ماه و تا يك سال نيز تعبير مي شود. ساعت ۵ صبح در سپيده دم :از يك هفته تا يك ماه تعبير مي شود. ساعت ۵ تا ۶ صبح پس از سپيده دم: از يك روز تا يك هفته تعبير مي شود. ساعت ۶ صبح:در بر آمدن خورشيد همان روز تعبير شود. ساعت ۱۰ صبح: تا پانزده روز و در هنگام اذان ظهر تا يكي دو روز تعبير مي شود. جدول زمان تعبير شدن خواب ها بر حسب روز هاي ماه شمسي در روايتي ازسلمان فارسي (ره) آمده است كه: روز ششم ماه : بعد از يك يا دو روز تعبير مي شود. روز نهم ماه : همان روز تعبير ش ظاهر مي شود. روز يازدهم ماه شمسي : بعد از بيست روز. روز سيزدهم ماه : بعد از نه روز تعبير مي شود. در روز چهاردهم ماه بعد از 26 روز. در روز پانزدهم ماه : بعد از سه روز. در روزهاي ۲۸ ام، ۲۹ ام و ۳۰ ام ماه شمسي ، تعبيرش در همان روز ظاهر مي شود خواب خوب و بد در ماه هاي قمري ماه ربيع الاول : بركت وشادي در خواب ها پيدا مي شود. ماه ربيع الثاني: خواب خوب دير تعبير مي شود و خواب بد زود تعبير مي شود. ماه جمادي الاول: خريدو فروش نكند. ماه جمادي دوم : خواب خوب دير تعبير مي شود. ماه رجب : گشايش ابواب خير است و خواب بد را به خوبي تعبير كن كه خلاف ندارد. ماه شعبان : رؤيا رشته هاي بسيار دارد و از آن خير بسيار بر آيد و خواب بد تعبير نمي شود. ماه مبارك رمضان : در هاي سختي و هرزگي بسته است و خواب خوب زود تعبير مي شود و خواب بد تعبير ندارد. ماه شوال : خواب بد و غم زود تعبير مي شود ، از آن بر حذر باش. ماه ذيقعده : فقط خواب سفر را سفر نكن . ماه ذيحجه : خواب سفر را سفر كن. دنبال كار ها را بگير كه ماه مباركي است. ميزان اعتبار تعبير خواب ! اصل علم تعبير خواب يك علم الهي بوده و از هر كسي ساخته نيست، بلكه اولياي طراز اول ميتوانند روياهاي ما را دقيق تعبير كنند. البته يك سري قوانين و مقرراتي وجود دارد و علمايي هم كه در سطح متوسط هستند، ميتوانند نشانههايي را نيز احتمال بدهند. گاهي اوقات انسان آرزوها يا نگرانيهايش را در خواب ميبيند كه اين اصلاً تعبير ندارد؛ گاهي به خاطر يك پرخوري و يا گرسنگي و يا بيماري، يك خواب ويژهاي ميبيند كه بازهم تعبير ندارد. خواب هم بخشي از وجود ماست اما از نظر شرعي حجيت ندارد و نميتوان بر اساس آن احتجاج كرد. اما خواب ديدن اولياي خدا با خواب خيلي از انسانهاي عادي فرق ميكند. يكي از فوائد رۆيا ديدن اين است كه مثلاً كسي كه دوست عزيزش را از دست داده و رنجور و غمگين است به واسطه ديدن دوستش در خواب، قلبش تسكين پيدا ميكند؛ بنابراين عالَم رۆيا يكي از نعمتهاي الهي است كه خداوند به ما انسانها عطا كرده است. احتمال روياي صادقه در نزديكي اذان صبح بيشتر است، اما اين طور نيست كه كسي اول شب بخوابد و روياي صادقانه نبيند. موقعيت مكاني و شرايط جسمي فرد در هنگام خوابيدن مانند : سيري، گرسنگي،سردي يا گرمي هوا و... مي تواند بر نوع روياهايي كه انسان ميبيند تأثير داشته باشد.
به طور مثال شخصي كه در هنگام خوابيدن سرش باشد در خواب روياي زمستان و برف را ميبيند، و شخصي كه تشنهاش باشد، در خواب آب را ميبيند كه اين تعبير ندارد. ولي برخي اوقات خواب تعبير دارد و خبر از آينده ميدهد كه در واقع يك الهام الهي است، اختصاص به فرد خاصي ندارد و در مورد كفار هم ممكن است كه برخي اوقات روياي صادقانه بينند، همان طور كه عزيز مصر خواب ديد و حضرت يوسف عليهالسلام براي او جريان هفت سال نعمت فراوان و هفت سال خشكسالي را تعبير كرد. اگر بخواهيم مسلمان خوبي باشيم بايد به مسائلي كه در بيداري از ما خواستهاند توجه كنيم و چندان خودمان را با رۆياهايي كه ميبينيم مشغول نكنيم. چگونه روياي صادقانه را تشخيص دهيم؟ يكي ازعلايم خواب راست و روياي صادق اين است كه با جزئياتش در ذهن شخص ميماند؛ امّا خواب بيهوده و پريشان يا در خاطر نميماند و اگر بماند به صورت پراكنده و نامفهوم است. احتمال روياي صادقه در نزديكي اذان صبح بيشتر است، اما اين طور نيست كه كسي اول شب بخوابد و روياي صادقانه نبيند. تعبير خواب از نظر حضرت علي (ع) و ابن سيرين محمد ابن سيرين مي گويد: معبر بايد علم تعبير قرآن داند و زيرك و عارف باشد. و بر زبانش ثواب و صلاح جاري گردد و ايزد متعال به كسي تعبير خواب مي آموزد كه طبعش پاك بوده، از لقمه حرام خوردن و از گفتن سخن هاي نابكار اجتناب كند. در اخبار از اميرالمؤمنين (ع) آمده است كه : “چون مومني خواب بيند ، واجب كند داستان تعبير آن را تا از خواب بهره نيكو و شادي برگيرد واگر خواب بد ديد ،با صدقه و دعا و ذكر خداي متعال از خود رفع شر كند و آنرا به كسي نگويد. ” خواب هايي كه ميبينيم بازتاب حالات روحي، دغدغهها و ضمير ناخودآگاه ماست. تعبير كنندگان خواب بر اساس نشانههايي كه بعد از بيداري به ياد ميمانند نتيجهگيريهاي جالبي از وضعيت روحي و جسمي فرد بيان ميكنند.
در قرآن كريم چندين واژه براي خواب آمده است، از جمله «حُلم» كه جمع آن «أحلام» است، همچنين «منام» و «رؤيا». در احاديث نيز واژه «رؤيا» آمده است، و از خوابهاي صادق و نيكو به «مُبشّرات» نيز ياد شده است. در قرآن كريم چند بار به موضوع خواب و رويا اشاره شده است. خداوند در (آيه 59) سوره مباركه انعام مي فرمايد : (و اوست خدائي كه چون شب به خواب مي رويد، جان شما را نزد خود برده و شما را مي ميراند و كردار شما را در روز مي داند، پس از آن مرگ موقت (خواب) شما را بر مي انگيزد تا به اجلي كه در قضا و قدر معين است برسيد.) در (آيه ۴۲) سوره زمر آمده است: خدا به هنگام مرگ، ارواح را قبض مي كند و علاقه روح از بدن را قطع مي كند، اما آنهايي كه نمرده اند، روحشان را به هنگام خواب مي گيرد. پس ارواحي را كه قضاي خدا بر مرگشان است، نگه مي دارد و ديگر به بدن ها برنمي گرداند، اما ارواحي كه چنين قضايي بر آنها رانده نشده، به سوي بدن هايشان روانه مي شوند تا مدت معيني زنده بمانند. مردم متفكر از همين خوابيدن و مردن متوجه مي شوند كه مدبر امور آنها خداست. در (آيه ۶۰ ) سوره انعام نيز مفهوم مشابهي آمده است: او كسي است كه روح شما را در شب قبض مي كند... . اين نظام خواب و بيداري آن قدر تكرار مي شود تا پايان زندگي شما فرا رسد. آن وقت همه به سوي خدا بازگشت مي كنيد. در قرآن پس از داستان خواب ۳۰۹ ساله اصحاب كهف آمده است: همان طور كه قادر بوديم آنها را به اين خواب طولاني ببريم، آنها را بيدار كرديم، طوري كه وقتي بيدار شدند، فكر مي كردند يك روز يا كمتر خوابيده اند. در( آيه ۲۷) سوره فتح روياي صادقه پيامبر اسلام(ص) ذكر شده است: پيامبر خواب ديد به اتفاق يارانش براي انجام مناسك عمره وارد مكه مي شوند و با تعريف اين رويا همه مومنان خوشحال شدند، اما چون اين خواب سال بعد از صلح حديبيه اتفاق نيفتاد، عده اي گرفتار شك شدند. در اين آيه ذكر شده است آنچه خدا در عالم خواب به پيغمبرش نشان داد، صدق و حق بود. از ديگر روياهاي صادقه كه در قرآن ذكر شده، مي توان به روياي يوسف اشاره كرد كه در آن ۱۱ ستاره، ماه و خورشيد برايش سجده مي كردند. و يعقوب پيامبر پدر حضرت يوسف آن را به درستي تفسير كرد. در ادامه اين داستان، زماني كه يوسف به زندان مي افتد، خواب دو همبندي خود را به درستي تفسير مي كند و در نهايت خواب معروف پادشاه مصر كه هفت گاو چاق، توسط هفت گاو لاغر خورده مي شوند و هفت خوشه سبز و هفت خوشه خشك اتفاق مي افتد و يوسف با تأويل صحيح اين رويا به عزيز مصر تبديل مي شود. بنابراين از نظر قرآن، تأويل خواب يك علم است و خداوند به هر كس بخواهد اين علم را مي دهد و گاهي از محتواي آشكار رويا زياد نمي توان به پيشگويي هايش پي برد. در قرآن گاهي وحي ها و دستورات هنگام خواب به پيامبران الهام مي شود. مثل خواب معروف ابراهيم كه به وي دستور داده شد پسر ۱۳ ساله خود را قرباني كند.
همچنين گاهي خداوند از طريق رويا به راهنمايي بندگانش مي پردازد. مثلا در مورد مادر موسي كه در خواب مي بيند نوزاد خود را در صندوق بگذارد و به آب بيندازد. در نهايت در آياتي از قرآن مثل سوره يونس آيه ۶۷ آمده است كه خدا شب را قرار داده است تا در آن احساس آرامش كنيد و روز را روشن كرده است. تعبير خواب از ديدگاه فريود در روانشناسي تحليلي شيوههاي تعبير خواب برگرفته از روشي است كه زيگموند فرويد بنيانگذار مكتب روانكاوي در اثر مهم خود «تعبير خواب» (۱۹۰۰) ارائه دادهاست. از نظر وي معناي هر خوابي در مورد تحقق يكي از آرزوها و خواستههاي انسان است. آرامشي كه در خواب به شخص خفته عارضه شده به وي اجازه بيان خواستههاي سركوبشدهٔ خود را ميدهد. البته تعارضهايي كه در ارضاي خواستهها و تحقق آنها وجود دارد ممكن است آن را تبديل به يك روياي ناخوشايند سازد. فرويد چهار قاعده را در روياها شناسايي كردهاست؛ اول عامل تراكم كه به معني فشردهسازي و خلاصهكردن خواستههاست. دوم عامل تغيير مكان يا انتقال و جابجايي كه بر اساس آن بار عاطفي و احساسي از هدف اصلي به يك هدف غيرواقعي منتقل ميشود. عامل سوم ويژگي نمايشي روياست كه مفاهيم انتزاعي و مجرد ذهني را به صورت تصاوير در ميآورد. چهارمين عامل نيز خاصيت كنايهآفريني و تمثيلسازي خواب است.
پلكان، خندق، خيابان، خانه، اتاق، اتومبيل، آشپزخانه، زردچوبه، دندان، املت، بادنجان، بادكنك، دستها و پاها و همه و همه نماد و رمزي هستند كه ميتوان آنها را كشف كرده و به كمك آن راز خواب را گشود. آنچه كه در بخش تعبير خواب مجله الاسين جمع آوري شده بر اساس معتبرترين منابع تعبير خواب و معبرين اسلامي چون امام صادق (ع)، دانيال نبي، ابن سيرين و جابر مغربي گردآوري شده است. كه به روشي ساده و قابل فهم تر براي شما عزيزان مطرح مي كنيم. اميدواريم تعبير خواب هاي جمع آوري شده در مجله الاسين ، مورد رضايت شما كاربران عزيز قرار گيرد.